ฉบับที่แล้ว ได้เล่าถึงอาการและอาการแสดงของข้อเข่าเสื่อมแล้วนะคะ เรามาดูกันต่อค่ะว่า อาการปวดเข่า เสียวเข่า หรือแปล๊บๆ เข่า เมื่อยๆ ล้าๆ ในข้อเข่า แต่ไม่ใช่เข่าเสื่อมนั้น เกิดจากปัญหาใดกันแน่
เคยได้เคยกล่าวถึงภาวะกล้ามเนื้อทำงานไม่สมดุลกัน (Muscle Imbalance) และภาวะปวดหลัง ปวดก้น ที่เกิดจากกลุ่มกล้ามเนื้อก้นอ่อนแรง (Gluteal Muscles) ทำให้กล้ามเนื้อด้านข้างต้นขาเกิดการตึงตัวมากกว่าปกติ (Iliotibial band) ซึ่งกล้ามเนื้อด้านข้างต้นขานี้ เป็นส่วนที่สำคัญมากเพราะเป็นตัวที่ให้ความมั่นคงต่อข้อเข่าด้านนอก ซึ่งแถบของกล้ามเนื้อนี้จะทอดยาวตั้งแต่ขอบนอกของกระดูกเชิงกราน ข้ามข้อสะโพก แผ่ไปเกาะที่ด้านข้างกระดูกสะบ้า (Patella bone) ข้ามเข่าไปเกาะที่ขอบนอกด้านบนกระดูกหน้าแข้ง (Gerdy’s tubercle) แผ่ไปรวมกับเส้นเอ็นของกล้ามเนื้อต้นขาด้านหลัง
(Biceps femoris tendon) ด้วยจุดเกาะดังกล่าวทำให้ เมื่อต้องมีการงอ-เหยียดเข่าซ้ำๆ บ่อยๆ จะเกิดการเสียดสีที่เยื่อนี้ ทำให้เยื่อหนาตัวขึ้น กลายเป็นสาเหตุที่ทำให้มีอาการเจ็บแปล๊บ ที่ด้านนอกของข้อเข่า ซึ่งกลุ่มอาการนี้จะเรียกว่า “Iliotibial Band Syndrome”
กลุ่มอาการนี้ จะพบมากในกลุ่มผู้ออกกำลังกายเช่น วิ่งเยอะๆ ฟุตบอล บาสเก็ตบอล ปั่นจักรยาน ฯลฯ เพราะการออกกำลังกายเหล่านี้ จะมีการเหยียดเข่างอเข่าซ้ำๆ นั่นเอง ทั้งนี้ อาการปวดเสียวที่เข่าจากสาเหตุนี้ มักพบร่วมกับอาการตึงเจ็บที่ต้นขาด้านนอก ซึ่งอาจปวดตึงร้าวจากด้านข้างของข้อสะโพก หรือมีจุดกดเจ็บเหนือข้อพับด้านหลัง หรือเจ็บที่ด้านข้างขาเหนือเข่าเล็กน้อย กลุ่มนี้กล้ามเนื้อต้นขาด้านหลังจะตึงมาก และจะเกิดอาการมากภายหลังภาวะที่เดินนานๆ หรือเมื่อออกกำลังกายดังกล่าวข้างต้น
กลุ่มอาการนี้ จะแยกกับโรคเข่าเสื่อมได้ง่ายมากค่ะ เพราะเป็นกลุ่มอาการที่มักพบในนักกีฬาวัยกลางคน ซึ่งอาจยังดูแข็งแรงดีอยู่ แต่ก็มีจุดอ่อนในส่วนที่ละเลย จนทำให้มีอาการเรื้อรัง แต่ก็มีเคสที่มาสถาบันอริยะ ท่านนี้อายุเพียง 20 ต้นๆ เป็นนักกีฬาบาสเก็ตบอลมาตั้งแต่อายุสิบกว่าปี และวิ่งไม่ได้มาสาม-สี่ปีแล้ว เพราะมีอาการปวดเสียวที่เข่าด้านนอก บางครั้งเดินหรือวิ่งมากๆ ก็มักปวดด้านข้างของสะโพก ร้าวลงขาด้านข้างจนถึงเข่า และเริ่มมีอาการเข่าบิด เคสนี้ดูแลกันไม่ถึงเดือนก็สามารถกลับไปวิ่ง ไปเล่นบาสฯได้เหมือนเดิม
อย่างที่เรียนตอนต้นค่ะว่า กลุ่มนี้เป็นกลุ่มที่กล้ามเนื้อแข็งแรงดีอยู่แล้ว สร้างง่าย เพียงให้เขารู้ว่าสิ่งที่ทำให้ปวดเกิดจากสาเหตุใด มีวิธีในการดูแลรักษาตัวเองอย่างไร ก็สามารถเทรนกล้ามเนื้อให้พัฒนาได้อย่างรวดเร็วค่ะ เพียงแต่ก่อนที่จะเทรนกล้ามเนื้อนั้น ต้องเตรียมความพร้อมของสภาพข้อต่อและกล้ามเนื้อมัดอื่นที่มีความตึงรั้งถึงกันอยู่ ให้คลายตัวและพร้อมพอที่จะรับกสนเทรนให้ทำหน้าที่ที่ถูกต้องได้ โดยไม่กระทบต่อส่วนอื่น ซึ่งเมื่อกล้ามเนื้อพร้อม จะทำให้ฝึกได้อย่างมีประสิทธิภาพ และอาการปวดจะหายเร็ว ที่สำคัญอาการเหล่านี้จะไม่กลับมาปวดอีก
เห็นไหมคะว่าอาการปวดเข่าไม่ได้น่ากลัว เพียงวิเคราะห์ให้ได้ว่าเป็นอาการจากสาเหตุใด การรักษาก็จะไม่ยากอย่างที่คิดค่ะ … ฉบับหน้า เรามารู้จักกับอาการปวดเข่าด้านในและสาเหตุกันนะคะ แล้วพบกันค่ะ….
